адәм

сущ.

1) миф. Ада́м || ада́мов (грех)

Адәм белән Һава — Ада́м и Ева

2) книжн.

а) челове́к (низкий, подлый, жадный или добрый, человечный); челове́чина (обычношутл.) || челове́ческий, людско́й; челове́чий

адәм язмышы — челове́ческая (людска́я) судьба́

адәм кыяфәтенә керү — приня́ть челове́ческий вид; привести́ себя́ в челове́ческий вид

адәм исе фольк. — челове́ческий за́пах

адәм тавышы белән сөйли башлау — заговори́ть челове́чьим (челове́ческим) го́лосом

агач күрке - яфрак, адәм күрке чүпрәк (посл.) — де́рево - листво́й, а челове́к тряпьём краси́в (т. е. одежда красит)

адәм багышлый, Aлла сагышлый посл.; шутл; ирон. — челове́к предполага́ет, Бог располага́ет

адәм башы белән ат башы күрә посл.; шутл. — всё перено́сят го́ловы челове́чья да ко́нская

б) уничиж. челове́к, челове́чишка

3) мн. адәмнәр лю́ди-челове́ки шутл., челове́ческий род, род челове́ческий (людско́й); челове́чество собир.

барлык адәмнәр — все лю́ди; всё челове́чество; весь род челове́ческий (людско́й)

•

- адәм ите

- адәм ашаучы
- адәм ите ашаучы

••

адәм актыклары — подо́нки, вы́родки, ублю́дки прост., ничто́жества, отре́бье собир.

адәм акыллы — у́мный, сообрази́тельный (как челове́к) (о животных)

адәм аягы басмаган — нога́ челове́ческая (челове́чья) (ещё) не ступа́ла

адәм баласы — челове́к, челове́ческое дитя́

адәм углы — челове́к, из ро́да челове́ческого

адәм җәзасы — см. адәм имгәге

адәм көлкесе — в разн. знач. посме́шище

адәм күзенә күренерлеген (адәм йөзенә чыгарлыгын) калдырмау — опозо́рить, обессла́вить, навле́чь позо́р (на кого)

адәм күтәрмәслек — невыноси́мый

адәм мәсхәрәсе (хуры) булу — см. адәм көлкесенә калу

адәм мәсхәрәсе итү — опозо́рить, опоро́чить, осла́вить; вы́ставить на позо́р

адәм санына кертү — счита́ть за челове́ка; чита́ть, почита́ть

адәм түгел — презр. не челове́к; бесчелове́чный, бессерде́чный, жесто́кий

адәм үләксәсе — см. адәм актыгы

адәм шайтаны — соблазни́тель, подстрека́тель

- адәм актыгы

- адәм калдыгы
- адәм актыгына калу
- адәм ахырына калу
- адәм имгәге
- адәм көеге
- адәм көлкесенә калу
- адәм рәтенә керү
- адәм рәтле
- адәм рәтле итеп
- адәм ышанмаслык